Lịch Sử Cada

Sau khi đặt được ách thống trị, hoạt động chủ yếu của thực dân Pháp ở Đắk Lắk là ra sức bóc lột sức lao động và vơ vét tài nguyên ở đây. Đi đến đâu, thực dân Pháp tiến hành tổ chức khai thác thuộc địa triệt để. Với Đắk Lắk, lúc bấy giờ là những khu đất đai mầu mỡ cộng với nguồn nhân lực rẻ mạt mà số đông là được khai thác tại chỗ. Những đồn điền lớn lần lượt xuất hiện. Trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk lúc bấy giờ khu khai thác đầu tiên là đồn điền CADA.

CADA: đây là từ viết tắt, lấy những chữ cái đầu của cụm từ COMPAGNIE AGRICOLE D’ASIE: nghĩa là Công ty Nông nghiệp Á châu.

Công ty Nông nghiệp Á châu hay đồn điền CADA bao chiếm một diện tích khá rộng từ km 18 đến km 47 ven quốc lộ 21 (nay là quốc lộ 26) tuyến Buôn Ma Thuột - Nha Trang. CADA có trụ sở chính tại Pháp ở số 46 đường De Laborde - Quận 8 - Paris. Với số vốn đầu tư là 50.000.000 Frs (quan tiền Tây) và tổng diện tích khai phá 4.000 ha kinh doanh cà phê và trà. Sản phẩm của CADA làm ra đều gửi về Pháp (nhập ở bến Lehavre), ngoài ra còn bán sang các nước như: Algérie, Maroc, Indonésia...

Như vậy: CADA là tên lấy từ những chữ cái đầu của một tổ chức kinh tế mà thực dân Pháp đã thành lập để khai thác thuộc địa tại huyện Krông Păk - Đắk Lắk từ năm 1922.

CADA là nơi thực dân Pháp mở đầu việc cướp đoạt đất đai để khai thác tài nguyên một cách quy mô trong quá trình khai thác thuộc địa của thực dân Pháp ở Đắk Lắk và cũng chính nơi đây trong quá trình vận động cuộc cách mạng giải phóng dân tộc thì chính CADA lại là nơi bộ máy cai trị của thực dân Pháp sau hơn 40 năm xây dựng đã bị sụp đổ trước tiên ở Đắk Lắk.

CADA là nơi ra đời chính quyền cách mạng đầu tiên ở cấp cơ sở trong tỉnh lúc bấy giờ và sau đó Tỉnh bộ Việt Minh Đắk Lắk bước đầu xây dựng cơ sở cách mạng trong đội ngũ công nhân ở một đồn điền của thực dân Pháp, lấy đó làm bàn đạp chuẩn bị giành chính quyền trong toàn tỉnh mà trước mắt là cướp chính quyền ở thị xã Buôn Ma Thuột. Nơi đây, lần đầu tiên cờ đỏ cách mạng tung bay trên cột cờ trước trụ sở ủy ban cách mạng lâm thời vừa được thiết lập.

CADA với đội ngũ công nhân của mình đã trở thành căn cứ địa cách mạng vững chắc trước khi thực dân Pháp tái chiếm thị xã Buôn Ma Thuột và trong quá trình đấu tranh, bảo vệ những thành quả của cách mạng với một đội ngũ công nhân kiên cường, mang trong mình khả năng cách mạng to lớn của giai cấp công nhân Việt Nam, đã trở thành cơ sở vững chắc của Đảng và chính quyền cách mạng tỉnh, sẵn sàng chiến đấu dưới ngọn cờ vinh quang của Đảng cộng sản Việt Nam.

Như vậy, trong lịch sử ra đời và trưởng thành của công nhân ở CADA đã khẳng định sự phát triển mạnh mẽ của phong trào cách mạng Đắk Lắk có một ý nghĩa hết sức quan trọng trong cao trào kháng Nhật cứu nước thời kỳ tiền khởi nghĩa, là sự chuẩn bị có ý nghĩa quyết định thắng lợi đối với cuộc tổng khởi nghĩa tháng Tám năm 1945 trên phạm vi toàn tỉnh Đắk Lắk.

Hiệp định Genéve (1954) đã kết thúc cuộc kháng chiến 9 năm chống thực dân Pháp với chiến thắng oanh liệt Điện Biên Phủ. Năm tháng tiếp tục trôi qua, cuộc chiến tranh chống Mỹ, thống nhất đất nước được đánh dấu bằng kết thúc chiến dịch Hồ Chí Minh (30-4-1975).

Sau khi tiếp quản toàn bộ diện tích của Đồn điền CADA, Ngày 01-3-1977, Uỷ Ban Nhân dân Tỉnh Đắk Lắk đã ra quyết định số 109/QĐ-UB về việc thành lập Nông trường quốc doanh địa phương, lấy tên là Nông trường Phước An huyện Krông Păk (hiện nay là Công ty TNHH MTV cà phê Phước An).

CADA là nơi đánh dấu những sự kiện lịch sử tiêu biểu về sự ra đời và trưởng thành vững chắc của chính quyền Việt Minh, hòa cùng nhân dân các dân tộc ở Đắk Lắk khởi nghĩa giành chính quyền (24-8-1945) mở ra một giai đoạn mới rực rỡ hơn bao giờ hết trong lịch sử tỉnh nhà.